Dit wordt onder andere duidelijk in het vak Elektriciteit: de leerkracht heeft bezorgdheden rond de veiligheid tijdens de praktijklessen. Maurice kent niet alle termen en gereedschappen, maar de leerkracht is ook bezorgd omdat hij soms rigide is. Binnen het team hebben enkele leerkrachten het gevoel dat Maurice beter doorverwezen zou worden naar het buitengewoon onderwijs. Hierop volgt overleg tussen de leerkrachten, waarin verschillende leerkrachten, de zorgcoördinator, de directie en de ondersteuner aangeven dat Maurice veel talenten heeft. Dit leidt tot de vraag: “Hoe kunnen we de talenten van Maurice ontwikkelen en een aangepaste leerprocessen mogelijk maken binnen het gemeenschappelijke curriculum?

Hoe gaan we deze leerweg mogelijk maken?

Het team vertrekt, samen met de competentiebegeleider, vanuit het HGW-kader (Handelingsgericht Werken). Ze brengen zijn voorgeschiedenis, zijn kwaliteiten en zijn noden in beeld. Maurice en zijn ouders worden hier nauw bij betrokken. Het idee wordt op tafel gelegd om het vak Frans te dispenseren. Maurice en zijn ouders willen dit niet, dus wordt de inhoud van het vak Frans aangepast. Op die manier neemt Maurice deel aan de gewone lessen Frans, maar wordt hij geëvalueerd volgens de doelen van lagere leerjaren.

Samen met Maurice en zijn ouders wordt bekeken waar zijn ambities voor de toekomst liggen. Hij geeft  aan dat hij verder wil gaan met elektromechanica en niet met elektriciteit. Labo Elektriciteit wordt gedispenseerd en Maurice krijgt een vervangende praktijkoefening waarmee hij toch de doelen bereikt. Daarnaast moet hij ook verdiepende opdrachten maken voor elektromechanica in de weggevallen uren voor Labo Elektriciteit. Om zijn talent voor ICT aan te spreken, volgt Maurice extra lessen ICT in een andere studierichting. Zijn flexibel leerproces wordt vervolledigd met extra uren Nederlands, zodat hij kan bijbenen waar nodig.

Waar zit de flexibiliteit?

Het curriculum van Maurice is een combinatie van dispensatie, verdieping en uitbreiding van de leerstof. Hij was voltijds aanwezig op school, maar volgde niet alle lessen uit het vaste curriculum. Toch wordt steeds in de gaten gehouden dat Maurice op het einde van het leerjaar zijn diploma kan bereiken.

Daarnaast zie je in dit verhaal hoe Maurice en zijn ouders sterk betrokken worden. Behoeftes die de school detecteert worden bij hen afgetoetst en er is veel aandacht voor zijn toekomstbeeld. Met succes trouwens, want Maurice is ondertussen afgestudeerd in Elektromechanica op de hogeschool.

Gouden sleutels

Zowel in het verleden, heden, als in de toekomst in beeld brengen, zorgt voor een sterk en onderbouwd flexibel leerproces. Bij Maurice werd zijn verleden in beeld gebracht om te bekijken wat bijgewerkt moest worden. Zijn toekomstbeeld gaf richting aan wat nodig en mogelijk was om zijn curriculum te verbreden en verdiepen.

Werken en denken vanuit talenten helpt ons om een curriculum open te trekken en er creatief mee om te gaan. Zo werd Maurice niet enkel gedispenseerd voor een vak dat te moeilijk liep, hij volgde ook extra uren voor vakken waar hij duidelijk talent voor had.

Onderzoek waar mogelijke barrières liggen. De leerkrachten vroegen aan Maurice om uit te leggen hoe hij iets begreep. Hoewel zijn denkwijze heel anders was, maakte hij geen fouten. Door de denkwijze van Maurice te begrijpen konden de leerkrachten aanpassingen maken aan hun evaluaties, zodat hij kon laten zien dat hij de verwachtingen van de leerkrachten kon inlossen.

Sleutelgaten

Op de school van Maurice is flexibiliteit structureel ingebouwd. Leerkrachten worden vrij geroosterd om op vaste momenten remediëring te geven. Dan staan verschillende leerkrachten samen klaar voor de leerlingen die dat nodig hebben en lukt het de leerkracht Nederlands soms beter om een leerling te helpen een wiskundig vraagstuk te lezen.

In het verhaal van Maurice heeft de directeur een heel belangrijke rol gespeeld. Hij bouwde vanuit een sterke inclusie-visie aan een open leercultuur tussen leerkrachten, HGW is de leidraad en procesmatig evalueren de norm.

Ook in secundair onderwijs is een sterke coördinatie van de zorg erg belangrijk. Dit maakt structureel werken vanuit een visie mogelijk.

Mag dit? Moet dit?

De school maakt voor Maurice gebruik van de dispenserende maatregelen. Omdat Maurice nog steeds het gewone curriculum volgt, worden de gedispenseerde taken of vakken vervangen door een gelijkwaardig alternatief. Door dit planmatig aan te pakken, zorgt de school ervoor dat ze binnen de spelregels van de regelgeving werkt.

Verder maakt de school gebruik van de flexibiliteit die de wetgeving mogelijk maakt wanneer men de onderwijstaal wil bijwerken met extra uren Nederlands.

Kom meer te weten over flexibele leerprocessen