Nora volgde de ondersteunercursus – Ervaringen van een ondersteuner
Nora ondersteunt verschillende leerlingen met een Individueel Aangepast Curriculum in het gewoon onderwijs. Vroeger gaf ze les in een klas in het buitengewoon onderwijs, sinds enkele jaren is ze aan de slag als ondersteuner. Ze volgt de cursus samen met één van de ouders waarmee ze samenwerkt.
Sessie 1: Rollen en posities van ouders en ondersteuners
De eerste sessie was tof, omdat we startten met een manier van werken die niet direct heel confronterend of zo, maar eerder om elkaar te leren kennen. Via foto’s uit kranten en tijdschriften toonden we de rollen en posities die we ervaren aan elkaar, als groep. Vele zaken die wij ervaren, herkenden ouders ook.
Hoeveel ga ik bemoederen? Dat is een dilemma… Want ik probeer net vrijheid te geven!
Deze uitspraak sprak mij direct aan. Ik ondersteun bijvoorbeeld ook een jongvolwassene. Ik worstel er wel mee hoe ik op een respectvolle manier kan “verplichten” of “begrenzen”, en tegelijk werken aan een positieve beeldvorming. Ik wil niet die “vieze begeleider zijn”, maar ik laat ook niet zomaar onveilige dingen gebeuren… Hoe kan ik ondersteunen zonder te betuttelen of over te nemen?
Een aantal ouders in de groep waren verrast dat ook ondersteuners hierover piekeren. Ze voelden zich precies minder alleen in die positie doordat dit aan bod kwam. Voor sommige andere ondersteuners was het een “nieuw onderwerp” om over na te denken en om over in gesprek te gaan.
Sessie 2: Inclusie faciliteren
Wat mij persoonlijk uit deze sessie het meest bijbleef, is dat ik als ondersteuner ook soms inclusie in de weg kan staan. Hoe ga ik als ondersteuner om met het neveneffect van mijn aanwezigheid? Dat vond ik toch wel een confronterende vraag. Daar had ik nog nooit bij stilgestaan: mijn ondersteuning is nodig voor de leerling, nodig voor de leerkracht en school, en toch sta ik mogelijk soms ook dingen in de weg door er te zijn… Hoe kan ik hier alert voor zijn? Hoe kan ik oor en oog hebben voor de stem van leerlingen en klasgenoten? Het hielp mij om het beeld van brugfiguur vast te houden.
Hierover uitwisselen met anderen maakte dat ik die confronterende vraag meteen kon ombuigen naar iets productief.
Sessie 3: Planmatig en doelgericht werken
Wat ik heel interessant vond in deze sessie was horen van andere ondersteuners welke doelen zij in hun achterhoofd hebben als ze bepaalde acties of aanpassingen doen. Het gaf me eigenlijk een gevoel van “goed bezig!” om hier bij stil te staan. Soms heb ik echt het gevoel van “ik doe maar wat” en “ik vlieg van de ene naar de andere school”… Dus ja, hier bewust over nadenken, en ook weer zoveel inspiratie van anderen uit de groep krijgen, deed me echt goed.
In de verwerking die we na deze sessie teruggestuurd kregen, zie je voorbeelden verzameld van aanpassingen van ondersteuners. Rond de concrete aanpassingen of acties staan de verschillende doelen waaraan we proberen werken met onze leerling wanneer we die aanpassing gebruiken.
Sessie 4: Sterktegericht werken
In de presentatie over Sterktegericht Werken zaten voorbeelden van hoe we sterktes tonen of hanteren in onze doelenplannen of overlegsjablonen. Het was wel een eye-opener om ieders kritische bedenkingen erbij te horen.
Een ouder vertelde hoe jammer hij het vond dat het benoemen van sterktes -als het gebeurt- toch nog vaak een soort verplicht nummertje is, waarna de focus ligt op alles wat niet lukt. Hij gaf mee hoe pijnlijk dit elke keer weer is. Ook “mijn” ouder beaamde dat. Dat heb ik toch wel meegenomen naar huis, moet ik zeggen…
Door in te gaan op hoe sterktes, maar ook moeilijkheden of drempels, verwoord worden, wees een andere ondersteuner ons op het gevaar van interpretaties van gedrag. Wanneer je dit in team niet aftoetst bij elkaar (bij ouders, bij de leerling,…) gaan deze interpretaties precies “een eigen leven leiden”. Zeker als het gedrag wordt toegeschreven aan de beperking van de leerling, lijkt het helemaal onveranderbaar…
Bovenstaande schema’s vind ik helpend om in mijn achterhoofd te houden als ik in gesprek ga over interpretaties van gedrag, bijvoorbeeld met een leerkracht. In beide schema’s gaat het niet over wie “gelijk” heeft, maar over hoe we iets werkbaar maken of “in proportie” brengen.
Sessie 5: Circle of Courage in inclusief onderwijs
De Circle of Courage vond ik op het eerste zicht niet zo’n eenvoudig model. De vier verschillende waarden (erbij horen, iets kunnen, iets delen met de anderen, interafhankelijkheid) lopen soms wat dooreen, en de invulling van interafhankelijkheid bracht me een beetje in de war. Ik ben gewend om erg te focussen op de zelfstandigheid van een leerling.
Maar ik merkte wel hoe enthousiast vele ouders en ondersteuners waren bij dit model, hoeveel mooie voorbeelden ze deelden die met deze waarden te maken hebben. Door direct een eigen toepassing te maken, zag ik de mogelijkheden om in de praktijk mee aan de slag te gaan!
Nieuwsgierig naar meer?
Reacties van andere ondersteuners die de cursus volgden lees je hier.
Ook ouders namen deel aan de cursus.
Reacties van andere ouders lees je hier.
Het verhaal van Anne, een ouder die deelnam, lees je hier.
Wil je je verdiepen in de inhoud van de cursus?
Leesvoer vind je hier.
